https://www.proz.com/kudoz/english-to-dutch/environment-ecology/5691503-if-carbon-is-the-currency-of-climate-change-water-is-the-teeth.html
This site uses cookies. Some of these cookies are essential to the operation of the site, while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used. For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
Cookie settings
later of signing
Off-Air Repeater
Oct 24, 2014 20:00
9 yrs ago
1 viewer *
English term

If carbon is the currency of climate change, water is the teeth

English to Dutch Other Environment & Ecology
In een document dat ik aan het vertalen ben zit een quote van Jim Yong Kim, voorzitter van de Wereldbank. Het volledige citaat luidt: ""The water issue is critically related to climate change. People say that carbon is the currency of climate change. Water is the teeth. Fights over water and food are going to be the most significant direct impacts of climate change in the next five to 10 years."

Mijn probleem is eerst en vooral dat ik niet begrijp wat hij bedoelt met "People say that carbon is the currency of climate change. Water is the teeth."

Kan iemand daar enig licht op werpen? Als ik het niet begrijp, kan ik het uiteraard niet vertalen.

Ik vind op het internet wel enkele andere citaten met "xx is the currency of xx", zoals in een speech van Obama: 'The currency of today's economy is knowledge'. Maar ook dat concept krijg ik niet echt geëxtrapoleerd naar het citaat van Jim Yong Kim.

Mijn beste resultaat tot nu toe (en ik ben er toch al een uurtje op aan het knabbelen):

"Als CO2 de oorzaak is van klimaatverandering, dan is water het keiharde gevolg."

Maar ik besef dat ik daarmee wel eens erg ver van de oorspronkelijke betekenis zou kunnen zitten :-/

Alle inzichten zijn welkom!
Proposed translations (Dutch)
3 Klimaatverandering doet dan misschien zaken met CO2, met water maakt zij een vuist
3 als CO2 de valuta van de klimaatverandering is, dan is water het strijdtoneel
References
“If climate change is the shark, then water is the teeth”

Discussion

Barend van Zadelhoff Oct 27, 2014:
Hoe zeggen ze dat ook weer?

"Geld is het smeermiddel van de economie." (faciliterende factor)

En hoeveel moet je ruilen van het één tegen het ander? Als de samenleving economisch een klein beetje ingewikkelder wordt dan wordt het sluiten van deals al heel snel erg moeilijk en kost het veel energie en tijd. Economen zeggen dat de TRANSACTIEKOSTEN dan gevoelig stijgen. (transactie = een ruilovereenkomst)
Een geldsysteem kan dit probleem oplossen. Een geldsysteem kan in één klap de transactiekosten enorm verlagen en daarmee verdere arbeidsspecialisatie en economische groei mogelijk maken. Geld is het smeermiddel van de economie. Zonder een geldsysteem zou vrijwel geen enkele economie kunnen overleven.
Soms worden economieën volledig verstoord, door bijvoorbeeld oorlogen of een andere crisis. Meestal wordt er dan snel naar een nieuw geldsysteem gezocht, omdat anders de economie terugvalt op directe ruil en de economie in de crisis blijft zitten.
Bernard Plomteux (asker) Oct 27, 2014:
Wel, ik interpreteer die twee begrippen als volgt: <br/><br/>

- the currency = wat ergens de drijvende kracht achter vormt, waar de motor op draait. Dat wil zeggen dat koolstof zich verhoudt tot de klimaatverandering zoals geld (currency) tot de economie en de wereld in het algemeen. Geld "veroorzaakt" de economie dan wel niet, maar hoe meer geld, hoe meer handel en economische groei. Dus hoe meer koolstof(uitstoot), hoe meer klimaatverandering. Ergo "veroorzaakt".<br/><br/>
- the teeth = het onaangename aspect waarmee de mensheid te maken krijgen (de tanden van de haai zijn het minst prettige stukje van het dier), datgene waaraan we de klimaatverandering effectief zullen voelen / ondervinden. Ergo datgene waarin de klimaatverandering tot uiting komt.<br/><br/>

Ik ben het met je eens dat deze vertaling een minder krachtig beeld oproept dan het origineel, maar ditmaal heb ik gekozen voor een duidelijker, bondiger en "spreektaliger" vertaling. En kiezen is verliezen.<br/><br/>

Maar goed... let's agree to disagree ;-)
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
Grapje, Bernard. Zie vraag "zitten"

Ik voel me beslist niet tegen de schenen geschopt.

Ik heb je alleen niet kunnen overtuigen.

Naar mijn mening is jouw uitkomst mijlenver verwijderd van de oorspronkelijke vraag. Jij kunt binnen je document voor deze vertaling kiezen maar je vraagt het publiek, dat jouw document niet kent, voor een vertaling van:

If carbon is the currency of climate change, water is the teeth.

Klimaatverandering vindt haar oorzaak in koolstof, maar komt tot uiting in water. ??

De 'probleembegrippen' zijn 'currency' en 'teeth', niet 'carbon' en 'water'.
Waar is de hele (interpretatie/vertaling van de) beeldspraak gebleven?
Bernard Plomteux (asker) Oct 25, 2014:
Mijn excuses als ik tegen schenen heb geschopt of op tenen heb getrapt - dat was niet mijn bedoeling.</br></br>

Ik waardeer alle input die ik gekregen heb, maar uiteindelijk is dit de oplossing die voor mij het beste weergeeft wat de spreker bedoelt en het beste past bij de stijl en context van het document waaraan ik werk.</br></br>

Zou het beter kunnen? Allicht... alles kan beter. Maar deze vertaling is een resultaat waar ik tevreden over ben en dat ik probleemloos kan verdedigen tegenover mijn klant als die er vragen bij zou hebben.</br></br>
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
Tja, daar zit je dan. :-)
Bernard Plomteux (asker) Oct 25, 2014:
Bedankt voor je feedback.</br></br>

De vertaling is geleverd, met het citaat in kwestie als volgt vertaald:</br></br>

De waterproblematiek is onlosmakelijk verbonden met de klimaatverandering. Die vindt haar oorzaak in koolstof, maar komt tot uiting in water. Conflicten over water en voedsel worden de komende vijf tot tien jaar de belangrijkste rechtstreekse gevolgen van de klimaat-verandering.” </br></br>

Dat lees / interpreteer ik dan als volgt: de klimaatverandering wordt veroorzaakt door koolstof (met name door de uitstoot van CO2), maar de eerste gevolgen van die klimaatverandering (de "teeth of the shark", het eerste pijnlijke aspect waarmee je te maken krijgt) hebben te maken met water - zowel gewijzigde regenpatronen als dalende zoetwaterbronnen en stijgende zeeniveaus.</br></br>

Bedankt voor alle bijdragen!
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
Ik stelde 'waterproblematiek' niet voor als vertaling voor maar gaf het alleen aan als uitleg, omdat ik 'water' onjuist vond.

Maar jij schijnt daar 'hemelwater' mee te bedoelen.

Die vindt haar oorzaak in koolstof, maar komt tot uiting in water.

In deze zin zul je echt CO2 moeten gebruiken maar ik zie nu dat je dat hebt gekozen om met elementen te werken.

In jouw vertaling gaat de dynamiek van de oorspronkelijke uitspraak verloren.

Ik denk dat 'teeth' hier 'power' betekent, de wijze waarop klimaatverandering toeslaat.

En 'currency' datgene waarmee zij 'betaald', door middel waarvan zij haar invloed doet gelden: CO2.
Bernard Plomteux (asker) Oct 25, 2014:
Hmmm... ik gebruikte "water" hier als chemisch element, als tegenhanger van "koolstof".</br></br>

"Komt tot uiting in de waterproblematiek" kan natuurlijk ook, maar vind ik minder mooi.

En als vertaling van "water is the teeth" (ook niet echt een taalkundige parel) kan ik ermee leven :-)</br></br>
Voor de eerste zin ga ik inderdaad "waterproblematiek" gebruiken, dat is beter.
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
'klimaatverandering komt tot uiting in water' lijkt me niet correct

water --> waterproblematiek

de problemen met betrekking tot het water zijn het gevolg van de CO2 ophoging = opwarming = klimaatverandering
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
Voor:

The water issue is critically related to climate change.

zou je ook kunnen overwegen:

De waterproblematiek hangt op cruciale wijze samen met de klimaatverandering.

bv.
Bernard Plomteux (asker) Oct 25, 2014:
Ben nog eens van gedacht veranderd: </br></br>

Water is onlosmakelijk verbonden met de klimaatverandering. Die vindt haar oorzaak in koolstof, maar komt tot uiting in water. Conflicten over water en voedsel worden de komende vijf tot tien jaar de belangrijkste rechtstreekse gevolgen van de klimaatverandering.</br></br>

Ik zal die tekst vandaag maar afwerken en leveren, anders heb ik geen rust tot hij weg is :-) </br></br>

Waarom nu toch "koolstof"? Die term blijft vrij courant gebruikt te worden in het klimaatdebat (voorbeeld: http://www.climatechallenge.be/nl/klimaatverandering-woord-e... en verderop in het document komt ook het concept "koolstofarme economie" aan bod.
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
Ja, water is de echte boosdoener. CO2 is het vehikel van klimaatverandering, water het ware gezicht.

Iets anders toegelicht "door middel van CO2 doet klimaatverandering zich gelden",

zich doen gelden door middel van CO2 = CO2 is the currency = 'vehikel'

water is de harde realiteit.

CO2 is het vehikel van klimaatverandering
water is de harde realiteit/het ware gezicht van klimaatverandering.
Bernard Plomteux (asker) Oct 25, 2014:
Bedankt.</br></br>


We roepen ons schor over CO2, maar hebben geen water meer om onze keel te spoelen. ;-)
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
@Bernard CO2 is het vehikel van klimaatverandering, water het ware gezicht.

Ik heb nog eens nagedacht over 'currency'. Ik kwam niet echt tot iets logisch met 'currency' in de betekenis van mijn discussion entry. Maar daarbij kwam wel iets anders bij me op.

A much more general use of the word currency is anything that is used in any circumstances, as a medium of exchange. In this use, "currency" is a synonym for the concept of money.

Ik zat te denken. Nou leuk allemaal die CO2, maar je ziet het niet, je ruikt het niet, je voelt het niet en je hebt er geen last van. Tegelijkertijd is de CO2 wel het 'medium' (currency) waardoor 'climate change' 'teeth' krijgt, handen en voeten, gezicht, whatever, voelbaar wordt.
Bernard Plomteux (asker) Oct 25, 2014:
Bedankt voor jullie hulp! </br></br>

Afgaande op jullie verduidelijkingen, interpreteer ik die quote als volgt: CO2 (ik ga ervan uit dat hij hier "carbon" gebruikt als afkorting voor "carbon dioxide") is de fundamentele oorzaak van de klimaatverandering, maar de watervoorziening wordt het eerste echte knelpunt.</br></br>

Om daar een vlot leesbaar citaat van te maken heb ik uiteindelijk geopteerd voor:</br></br>

“Water is onlosmakelijk verbonden met klimaatverandering. We drijven handel in schone lucht, maar om water zal gevochten worden. Conflicten over water en voedsel worden de komende vijf tot tien jaar de belangrijkste rechtstreekse gevolgen van de klimaatverandering.” </br></br>

Ter vervollediging: dit citaat staat op de cover van een brochure over groene obligaties. De wetenschappelijke correctheid van de vertaling van "carbon" is dus niet zo belangrijk.</br></br>

Nogmaals bedankt!
freekfluweel Oct 25, 2014:
Als uitstoot de koersgang van klimaatverandering is dan bepaalt water de koers

Als uitstoot de koersgang van klimaatverandering is dan stoot water de koers uit

Uitstoot wordt gezien als de koersgang van klimaatverandering maar water bepaalt die koers.

;-)
Barend van Zadelhoff Oct 25, 2014:
currency currency
- The fact or quality of being generally accepted or in use
- The time during which something is in use or operation
- The state of being current; up-to-dateness

Water “the teeth” of climate change

Growing pressure over water remains the most worrying symptom of climate change, argues the World Bank President, while a projected 2°C rise in temperature by 2030 could submerge Bangkok.

http://tinyurl.com/o7coftb

Climate scientists say that carbon is the currency of climate change, water is the teeth.

http://tinyurl.com/pxtl9br


The reasons for this are many: given the currency of climate change as one of the key political issues ...

Such is the political currency of climate change that 57 Labour MPs have put their necks on the line by declaring their intention to rebel against some aspects of the Bill.

The article uses content analysis of the National Curriculum Statement (2012) to determine the relevance and currency of climate change content in the present basic schooling curriculum.

Brainy quotes
Jim Yong Kim Quotes

The water issue is critically related to climate change. People say that carbon is the currency of climate change. Water is the teeth.
Ron Willems Oct 24, 2014:
ik lees "knowledge is the currency of today's economy" zo:
in de hedendaagse economie bepaalt je hoeveelheid kennis hoe succesvol je bent. hoe meer kennis, hoe 'rijker' je bent/wordt. het is een valuta in de zin van een ruilmiddel: ik geef jou mijn expertise, jij geeft mij een hoog salaris (en een bonus).

CO2 is voor klimaatverandering misschien eerder een maateenheid (uitdrukkingsmodel) dan een ruilmiddel, dus valuta is dan inderdaad minder geschikt.

succes met verder piekeren!
Bernard Plomteux (asker) Oct 24, 2014:
Mijn eerste idee waren ook die emissierechten, omdat dat nu eenmaal het enige was wat ik in het kader van de klimaatverandering met valuta in verband kon brengen.</br></br>

Later ben ik daar weer van afgestapt omdat die "currency" naar mijn gevoel meer uitdrukt dat iets ergens de drijvende kracht achter is (zoals in "knowledge is the currency of today's economy"). Daarom vond ik "valuta" te beperkend in deze context (geld is niet de motor achter de klimaatverandering, tenzij je wil zeggen dat de mens door zijn winstbejag het klimaat om zeep helpt, maar ik denk niet dat hij dat hiermee bedoelt).</br></br>

Mogelijk ligt mijn vertaalprobleem in het feit dat "de valuta van de klimaatverandering" in het Nederlands voor mij niet werkt als beeldspraak. Ik kan mij er niets bij voorstellen... hopelijk brengt een nachtje slaap raad :-)</br></br>

</br>Ik ben wel heel erg onder de indruk van je suggestie "Mensen zeggen dat de klimaatverandering wordt uitgedrukt in CO2. Maar hij wordt uitgevochten om water." Dat is precies het soort beeld dat ik aan het zoeken was.

Thanks!
Ron Willems Oct 24, 2014:
valuta over het eerste deel van je vraag:

ik denk dat dit onder andere verwijst naar de handel in CO2-emissierechten, die in zekere zin de valuta zijn van de inspanningen voor klimaatbeheersing (strikt genomen niet hetzelfde als klimaatverandering overigens). landen en bedrijven kunnen via deze valuta handelen in de hoeveelheid moeite die ze moeten doen om de uitstoot te beperken.

daarnaast zou je je kunnen voorstellen dat 'carbon' zelf (verwijzend naar zowel de CO2-uitstoot als het gebruik van fossiele brandstoffen = brandstoffen op koolstofbasis) in zekere zin de eenheid is waarin de klimaatverandering kan worden uitgedrukt. meer 'carbon', meer/snellere verandering.

dezelfde beeldspraak werkt ook in het Nederlands: 'de valuta van de klimaatverandering' lijkt me best te kunnen.

(geen idee hoe je 'carbon' zou kunnen vertalen overigens. CO2 lijkt me te beperkt...)

Proposed translations

18 hrs
Selected

Klimaatverandering doet dan misschien zaken met CO2, met water maakt zij een vuist

CO2 = oorzaak = zaken doen met CO2 = via CO2 manifesteert zij zich - dat is haar 'betaalmiddel'

A much more general use of the word currency is anything that is used in any circumstances, as a medium of exchange. In this use, "currency" is a synonym for the concept of money.

CO2 = ruilmiddel / betaalmiddel / middel voor uitwisseling

"door middel van CO2 doet klimaatverandering zich gelden",



teeth = if a law or organisation has teeth, it has the power to force people to obey it

We need an environment agency that really has teeth.

een vuist kan maken


--------------------------------------------------
Note added at 18 hrs (2014-10-25 14:47:21 GMT)
--------------------------------------------------

Klimaatverandering laat zich pas echt kennen/wordt pas echt voelbaar/maakt pas echt indruk in de gevolgen.
Something went wrong...
3 KudoZ points awarded for this answer.
42 mins

als CO2 de valuta van de klimaatverandering is, dan is water het strijdtoneel

zie discussiebijdrage voor 'valuta' (en mijn twijfels over het gebruik van CO2 als vertaling voor 'carbon')

hij zegt dat conflicten over water (en voedsel) de komende 5-10 jaar de belangrijkste rechtstreekse gevolgen van de klimaatverandering zullen zijn. je zou het misschien kunnen vertalen met 'strijdtoneel' of 'twistpunt'.

'teeth' als beeldspraak verwijst eerder naar een strijdmiddel of een wapen, en er zijn inderdaad landen die water als 'wapen' inzetten, bijvoorbeeld door rivieren in te dammen.

maar als je kijkt naar de rest van het interview in The Guardian waarin Kim deze uitspraak doet, maakt hij zich vooral zorgen over conflicten OM water, niet over conflicten die VIA water worden uitgevochten. die teeth-beeldspraak doet dus een beetje vreemd aan...

http://www.theguardian.com/environment/2014/apr/03/climate-c...


PS
een idee voor een vrije vertaling van het letterlijke citaat:

Mensen zeggen dat de klimaatverandering wordt uitgedrukt in CO2. Maar hij wordt uitgevochten om water.
Something went wrong...

Reference comments

2 hrs
Reference:

“If climate change is the shark, then water is the teeth”

Sharply declining water quantity and quality is emerging as
a business issue even more pressing than climate change
itself. “If climate change is the shark, then water is the teeth,”
– Paul Simpson, CEO of the Carbon Disclosure Project told
the seminar on Adaptation to Climate Change and Water
Stewardship
Reference:

http://www.nbi.org.za/Lists/Events/Attachments/75/NBI_Climate-Change_COP17_Report_lowres.pdf

Peer comments on this reference comment:
agree Natasha Ziada (X)
4 hrs
agree Ron Willems : ha, ik begreep al niet waar die tanden vandaan kwamen :)
15 hrs
agree Barend van Zadelhoff : Ik denk dat 'shark-teeth' na 'currency-teeth' is gekomen; in beide gevallen gaat het om dezelfde gedachte. Een haai (climate change itself) wordt pas 'pressing' als die toehapt (teeth), hoger CO2, hm, blijven meten, water - kunnen we niet omheen.
18 hrs
Something went wrong...