Ni napiszę tu utrata czy brak wzbogacenia, bo może to prowadzić to fałszywych interpretacji. Przykład - interpretacja Szymona (Sorry Szymon :-)))

...Dłużnik nie może powoływać się na brak możliwości zaspokojenia roszczenia z uwagi na całkowite wykorzystanie otrzymanych środków (otrzymanych korzyści majątkowych, otrzymanych środków finansowych czy jak to tam jeszcze można nazwać)

Czyli chodzi o to, ze środki były, a jak przyszło do ich zwrotu to się rozpłynęły.

I to jest ten Wegfall der Bereicherung. Zdanie sobie na pewno sama skomponujesz :-))

No i jeszcze przykład:
Der Bereicherungsschuldner kann sich nur dann auf den Wegfall der Bereicherung berufen, wenn der Wert des Geldbetrages in keiner Form mehr in seinem Vermögen vorhanden ist.

A hat B eine Sache verkauft und B hat den Kaufpreis auf das Konto des A überwiesen. A hebt den gleichen Betrag für Investitionen von seinem Konto ab. Der Vertrag war nichtig und die Vermögensverschiebungen sind rückabzuwickeln. A kann sich nicht auf den Wegfall der Bereicherung berufen, da der Geldbetrag quasi nur umgewandelt wurde in Investitionsgüter und somit noch im Vermögen des A vorhanden ist.

Fazit: Die Partei, die als Leistung Geld erhalten hat, wird sich nur in seltenen Fällen auf den Wegfall der Bereicherung berufen können.

Szkody dzielimy na damnum mergens - wymierne szkody rzeczowe oraz lucrum cesans - utracone korzyści. W tym wypadku chodzi o to drugie.

Całość:
Z uwagi na kwoty podlegające zwrotowi (ew. ściągalne - zależy od kontekstu), przedsiębiorca nie może się powoływać na utracone korzyści.

--------------------------------------------------
Note added at 2 days3 hrs (2006-03-27 15:45:40 GMT)
--------------------------------------------------

Ad vocem rjz i wiele delikatniejszej uwagi Danuty wypada zauważyć, że autor pytania nie podaje szerszego kontekstu, który byłby w stanie dokładnie określić z którą instytucją mamy tu do czynienia. Moja odpowiedź opiera się na założeniu następującego stanu faktycznego:

1. X pożyczył Y kwotę Z
2. Y nie oddał kwoty Z w terminie
3. X domaga się zwrotu utraconych korzyści (mógłby pożyczyć tę kwotę już komuś innemu i już by na siebie pracowała)

Mam nadzieję, że to zgoła drobiazgowe wyjaśnienie pozwoli Wam spojrzeć na sprawę od trochę innej strony.

Doprawdy nie widzę w jaki sposób mogłoby tu chodzić o bezpodstawne wzbogacenie w rozumieniu par. 812 ff. BGB. Wszak pożyczki zazwyczaj udziela się i przyjmuje świadomie... Jedynym możliwym wyjaśnieniem byłoby że A zobowiązany do jakiegoś świadczenia względem B (np. z tytułu wykonanych robót) uchyla się od jego spełnienia... trudno obronić taki pogląd, zważywszy na fakt, że takie praktyki prowadziłyby do całkowitej destabilizacji rynku.

Szymon.

--------------------------------------------------
Note added at 2 days10 hrs (2006-03-27 22:55:18 GMT)
--------------------------------------------------

No to jeszcze drugi dopisek:

Przykład który podała Danuta to właśnie jest bezpodstawne wzbogacenie. Ma ono miejsce WYŁĄCZNIE w wypadku, gdy świadczenie jest nienależne (u Danuty: bezwzględna nieważność umowy, na gruncie której świadczenie zostało spełnione). Jeżeli ktoś komuś legalnie (na gruncie umowy) pożycza pieniądze, a ten który je pożyczy je rozpuści to nie można mówić o bezpodstawnym wzbogaceniu, ani o wzbogaceniu w ogóle. Świadczenie jest bowiem zawisłe. Innymi słowy obciąża pasywa dłużnika.

Nie jest tak, że jak pożyczam pieniądze to staję się bogatszy - bo dla równowagi mam do spełnienia świadczenie i to już w momencie pożyczki, nawet jeśli termin spłaty jest oddalony o, powiedzmy, 25 lat. Zobowiązanie (a co za tym idzie roszczenie wierzyciela) nie "znika" na czas karencji. To co zrobię z pieniędzmi "nie obchodzi" wierzyciela. Jeżeli po okresie spłaty nie jestem w stanie wywiązać się ze zobowiązania muszę ponieść konsekwencje cywilnoprawne, a jeśli kogoś z premedytacją oszukałem to nawet prawnokarne.

Skoro więc w przypadku legalnego świadczenia nie można mówić o wzbogaceniu to w przypadku Waszych propozycji należałoby przyjąć że strony zakładają z góry nielegalność (bezpodstawność) świadczenia. Takie założenie na pierwszy rzut oka wydaje się być bardzo chwiejne...

--------------------------------------------------
Note added at 2 days10 hrs (2006-03-27 22:59:53 GMT)
--------------------------------------------------

Wyprzedzając dalszą dyskusję:

Skoro umieszczono słowo "rückforderbaren" to nie miała miejsca darowizna tylko zobowiązanie wzajemne.

źródło: słownik prawniczy Beck

German term (edited): Wegfall der Bereicherung

Tak w orzecznictwie sądów polskich: "Przesłankami wygaśnięcia obowiązku zwrotu są zużycie lub utrata korzyści, dokonujące się w kwalifikowany i obiektywny sposób, a także brak świadomości okoliczności wskazujących na istnienie obowiązku zwrotu. Nie każde zużycie lub utrata prowadzi więc do wygaśnięcia zwrotu, ale tylko takie, które w sposób wymierny i dający się obiektywnie ustalić powoduje ustanie wzbogacenia, a nadto nie towarzyszy mu określony stan wiedzy wzbogaconego."