ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Vietnamese » Entry by Tuan Nguyen


Source text in English

Translation by Tuan Nguyen (#18029)

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Ai là người khai sinh ra thứ cà chua định mệnh - khởi xướng cuộc cách mạng “La Tomatina”? Đó đã thành bí ẩn thiên thu, không ai biết rõ. Có thể đó là những người nổi dậy chống lại Franco, hay một lễ hội Carnival quá khích. Theo truyền thuyết phổ biến nhất, trong lễ hội Los Gigantes 1945 (một cuộc diễu hành của những con rối giấy khổng lồ), người dân địa phương đã phải trình diễn một màn tranh đấu mới gây được chú ý. Họ vây quanh những cỗ xe ngựa chở đầy rau quả và bắt đầu ném cà chua như mưa. Những người thờ ơ rồi cũng tham gia, khi cảnh tượng trở thành những cơn mưa cà chua thực sự. Những người cầm đầu phải trả tiền cà chua, nhưng điều đó không cản nổi cuộc chiến cà chua ngày một leo thang – Khai sinh một phong tục mới.

Lo ngại tình trạng hỗn quân hỗn quan leo thang, nhà cầm quyền nới lỏng một số điều luật, nhưng sau đó lại khôi phục hàng loạt lệnh cấm vào những năm 1950. Năm 1951, những người dân địa phương khinh nhờn lệnh cấm trên bị tống giam cho đến khi công luận lớn tiếng đòi trả tự do cho họ. Cao trào chống đối những lệnh cấm lễ hội cà chua nổ ra vào năm 1957 khi người ta phát động, tổ chức một đám tang “cà chua” có cả quan tài và diễu thành đoàn dài. Sau năm 1957, chính quyền địa phương quyết định dẹp bỏ vụ này, họ thiết lập mấy đạo luật trên địa bàn đó, và trấn áp phong tục kỳ quặc kia.

Cho dù cuộc chiến cà chua có tới cao trào, thì sau một tuần náo nhiệt cũng dẫn đến hồi kết ngả bài. Đó là lễ kỷ niệm các vị thánh bổn mạng, Đức Mẹ Đồng Trinh và thánh Louis Bertrand, với diễu hành đường phố, âm nhạc rộn ràng và pháo hoa rực rỡ trong trang phục Tây Ban Nha đầy náo nức. Để hun nóng sức đấu tranh, món cơm thập cẩm Tây Ban Nha sử thi được phục vụ trước khi bước vào trận đấu, thể hiện bằng biểu tượng cơm đĩa Valencia, hải sản, màu vàng của nghệ tây cùng với dầu ô-liu.

Ngày nay, lễ hội khoáng đạt này có thêm những cách thức mới. Những nhà tổ chức đã đi xa hơn khi cho canh tác nhiều loại cà chua đặc biệt, không để làm thực phẩm mà chỉ giành cho sự kiện thường niên này. Lễ hội khởi động vào khoảng 10 giờ sáng, khi người tham dự đua nhau níu kéo cái vật tầm thường được gắn trên đỉnh cột mỡ trơn tuột. Người xem phun nước xối xả vào các tay đua đang ca hát, nhảy múa trên đường phố. Khi chuông nhà thờ điểm giữa trưa, đoàn xe tải chở cà chua ào vào trong phố, tiếng hò reo “Cà à à ... chua ua ua ua!” như muốn vang cao đến tận đỉnh trời.

Tiếp đó, những tiếng súng nước vang lên, sự kiện chính của lễ hội bắt đầu. Đó cũng là tín hiệu bật đèn xanh khai hỏa cho cuộc chiến cà chua giữa những người tham dự. Ở tầm xa các đối thủ được tắm thứ nước sốt cà chua đặc, gần hơn thì lĩnh trọn những viên đạn cà chua nguyên quả. Dù bạn có khéo léo đến đâu, thì sau một hồi, không còn ai nhận ra bạn nữa, thậm chí còn không cảm nhận được chính mình. Gần một giờ sau, bãi chiến trường để lại trên đường phố là một biển nước sốt với những quả bom cà chua nhão nhoẹt, hiếm còn quả nào giống với trái cà chua thông thường nữa. Loạt súng nước thứ hai vang lên, báo hiệu kết thúc cuộc chiến đường phố náo động.


Discuss this entry