ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Vietnamese » Entry by Chau Huynh


Source text in English

Translation by Chau Huynh (#21184)

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Kẻ nào đã ném quả cà chua định mệnh khơi mào cuộc cách mạng La Tomatina? Thực tế không một ai biết cả. Đó có thể là một cuộc nổi dậy chống chính quyền Franco, cũng có thể là một ngày lễ hội vượt quá tầm kiểm soát. Theo phiên bản phổ biến nhất của câu chuyện này, vào dịp lễ hội Los Gigantes (lễ diễu hành những hình nhân bằng giấy) năm 1945, dân địa phương tìm cách dàn dựng một màn cãi vã để thu hút sự chú ý. Tình cờ thấy một xe đẩy hoa quả ngay gần đó, họ bèn lấy cà chua chín ném nhau. Những kẻ bàng quan cũng bị lôi cuốn vào cuộc, cho đến khi sự việc phát triển một trận ẩu đả quy mô bằng hoa quả bay. Những người khởi xướng phải bồi thường cho các chủ hàng cà chua, nhưng điều đó không ngăn được sự tái diễn của những trận chiến cà chua – và sự hình thành một phong tục mới.

Lo sợ về một diễn biến ngoài tầm kiểm soát, các nhà cầm quyền ban luật cấm, sau đó nới lỏng, rồi lại khôi phục chúng vào những năm 1950. Năm 1951, những cư dân bất chấp đạo luật bị tống giam, cho đến khi công chúng kêu gọi đòi trả tự do cho họ. Nổi tiếng nhất trong các hành vi thách thức đạo luật táo tợn này là lễ tang cà chua đầy tính châm biếm, với đầy đủ áo quan và đám rước, được tổ chức vào năm 1957. Sau 1957, chính quyền địa phương quyết định xuôi theo thời thế, đặt ra một vài quy tắc thích hợp, và đón nhận phong tục lập dị này.

Mặc dù trung tâm của ngày hội là màn ném cà chua, nó là tiết mục cuối cùng của một tuần gồm nhiều hoạt động lễ lạc. Các hoạt động này gồm lễ tôn vinh các vị thần bảo hộ Buñol, Đức Mẹ Đồng Trinh Mary và Thánh Louis Bertrand, với những màn diễu hành phố phường, ca múa nhạc, và bắn pháo hoa, theo phong cách Tây Ban Nha rộn rã. Vào đêm trước ngày ném cà chua, những người tham gia sẽ được phục vụ một món ăn thập cẩm hoành tráng đặc trưng của Valencia, gồm cơm, hải sản, nghệ tây, và dầu ô-liu, để bồi dưỡng sức lực cho trận chiến.

Lễ hội tự do này ngày nay có phần trật tự hơn. Những nhà tổ chức còn ươm trồng một giống cà chua đặc biệt, khó ăn, chỉ để dành cho sự kiện thường niên này. Vào khoảng 10 giờ sáng khi lễ hội bắt đầu, những người tham gia sẽ thi đua leo cột mỡ, để lấy miếng giăm bông trên nóc cột. Khán giả vừa xịt nước vào các hoạt náo viên vừa múa hát giữa đường phố. Khi chuông nhà thờ điểm giữa trưa, các xe tải chở đầy cà chua sẽ tiến vào thị trấn, trong tiếng ngân nga “To-ma-te, to-ma-te!” mỗi lúc một lớn dần.

Thế rồi, cùng với tiếng nã đại bác nước, TIẾT MỤC CHÍNH bắt đầu. Đó là tín hiệu đèn xanh cho những người tham gia dồn toàn lực ném và ép cà chua vào nhau. Ném vòng cung từ xa, ném thẳng tay chí mạng, hay hẩy móc ở cự ly trung bình. Dù dùng kỹ thuật nào, thì khi trận chiến kết thúc, bạn cũng sẽ trông (và cảm thấy) khác hẳn. Gần một giờ sau, những kẻ đánh bom người đẫm nước cà chua sẽ ngập chìm trong một vũ điệu salsa đường phố ẩm ướt, với rất ít cà chua còn nguyên hình thù sót lại. Rồi thì phát đại bác thứ hai vang lên báo hiệu trận chiến kết thúc.


Discuss this entry