ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Vietnamese » Entry by Phong Le


Source text in English

Translation by Phong Le (#21325)

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Ai ném quả cà chua định mệnh đầu tiên đó và khởi xướng cuộc cách mạng La Tomatina? Vẫn không ai biết được sự thật. Có thể đó là một cuộc nổi loạn chống lại Franco, hay một lễ hội hóa trang ngoài tầm kiểm soát. Theo phiên bản phổ biến nhất của câu chuyện này, trong khoảng thời gian diễn ra lễ hội Los Gigantes năm 1945 (cuộc diễu hành của những con rối khổng lồ làm bằng hỗn hợp giấy hồ), cư dân địa phương đang tìm cách tổ chức một cuộc ẩu đả nhằm thu hút sự chú ý của dư luận. Sự cố diễn ra tại một quầy bán rau củ gần đó và mọi người bắt đầu ném những quả cà chua chín mọng vào nhau. Khách bộ hành vô tình bị cuốn vào cảnh hỗn loạn nhanh chóng chuyển thành trận đại chiến của đủ loại trái cây bay lượn. Kẻ cầm đầu đành phải đền tiền cho quầy bán cà chua, nhưng các cuộc chiến cà chua vẫn tiếp tục diễn ra sau đó – và thế là một truyền thống mới ra đời.

Hoảng sợ trước sự leo thang vô tổ chức này, chính quyền đã ban hành luật lệ, xoa dịu rồi lại áp dụng hàng loạt lệnh cấm trong thập niên 1950. Năm 1951, những cư dân địa phương dám thách thức luật lệ bị tống giam cho đến khi dân chúng kêu gào đòi phóng thích họ. Hành động gây sốc nhất chống lại luật cấm cà chua xảy ra vào năm 1957 khi phe ủng hộ đòi làm đám ma giả cho cà chua có cả quan tài và lễ đưa tang. Sau năm 1957, chính quyền địa phương quyết định thuận theo ý kiến dân chúng, ban hành các luật lệ phù hợp cũng như ủng hộ truyền thống kỳ quái nhưng không kém phần vui nhộn này.

Dù cà chua là điểm nhấn của lễ hội, tuần lễ hội hè nào cũng phải đến lúc chấm dứt. Buổi lễ mừng Thánh hộ mệnh Buñol, Đức mẹ Mary và Thánh Louis Bertrand, với những buổi diễu hành dọc phố, âm nhạc, và màn trình diễn pháo hoa rộn rã đúng kiểu Tây Ban Nha sẽ kết thúc tuần lễ này. Để chuẩn bị sức lực cho cuộc chiến sắp đến, mọi người đều được thết đãi một bữa cơm thịnh soạn vào đêm hôm trước. Đó là món Valencian đặc trưng nấu bằng gạo, hải sản, nghệ tây, và dầu oliu.

Ngày nay, sự kiện tự do này vẫn cần các biện pháp giữ gìn trật tự. Ban tổ chức cố gắng tối đa nhằm gieo trồng thành công một loại cà chua đặc biệt có vị không hấp dẫn chỉ dành cho sự kiện hàng năm này. Loạt lễ hội bắt đầu vào khoảng 10 giờ sáng khi người tham dự đua nhau giành lấy miếng thịt xông khói treo trên đỉnh một cây cột trơn láng. Người xem lắp các thiết bị gây nhiễu sóng âm thanh với nước trong khi vẫn đang hát hò và nhảy múa trên đường phố. Khi tiếng chuông nhà thờ gióng giã vang lên vào buổi trưa, các xe tải chở đầy cà chua bắt đầu lăn bánh tiến vào thị trấn, trong tiếng reo hò “to-ma-te, to-ma-te!” ngày càng lớn dần.

Rồi khẩu đại bác nước nổ rền vang báo hiệu sự kiện chính bắt đầu. Đó là đèn xanh báo hiệu việc nghiền nát và ném cà chua ồ ạt từ đủ mọi hướng vào người chơi. Máy phóng cà chua tầm xa, sát thủ nhắm vào điểm trống, hay những cú móc tầm trung đều được mang ra sử dụng. Bất kể bạn sử dụng chiêu trò gì đi nữa, khi cuộc chiến kết thúc, trông bạn và bạn sẽ (cảm thấy) hoàn toàn khác hẳn. Tầm một giờ đồng hồ sau, những tay ném bom đẫm nước cà chua thỏa sức vẫy vùng trong biển xốt cà đặc sệt, nhão nhoét chỉ còn ít thứ sót lại giống cà chua. Một tiếng đại bác thứ hai báo hiệu chấm dứt cuộc chiến.


Discuss this entry